Txirrindularitza

Txirrindularitza aisialdirako jarduera eta hainbat dizplina barne-hartzen duen kirola da. Kirol gisa, Txirrindularitzaren Nazioarteko Batasunak (UCI) arautzen du, baina badira beste hainbat erakunde ere, txirrindularitzako beste arloak kudeatzen dituztenak (UCI Pro Tour). Kilorari dagokionez, bi gurpileko bizikleta batean jarduten da, oinekin bi pedal sakatuz eta zangoekin indar eginez. Hala ere, txirrindularitza praktikatzeko badira bestelako zikloak, hala nola trizikloak eta monozikloak.

Pistan izaten diren lasterketak lastertasunezkoak edo erresistentziazkoak izaten dira. Errepideetan egiten direnak oso ezagunak dira, batik bat profesionalen artean egiten diren itzuli handiak. Ezagunak dira halaber astebete irauten duten itzuliak eta baita egun bakarreko lasterketak ere. Txirrindularitza olinpiar kirola da 1896. urteaz geroztik.

1900. urtean sortu zen Nazioarteko Txirrindularitza Federazioa (Union Cycliste Internationale, UCI). Garai haietan hasi ziren itzuli handiak antolatzen: Frantziako Tourra (1903), Italiako Giroa (1908), eta Espainako Itzulia (1935). 1965. urtean, txirrindulari profesionalen eta amateurren artean izan ziren gorabeherak zirela eta, Nazioarteko Olinpiar Batzordeak txirrindularitza Olinpiar Jokoetatik kentzeko mehatxua egin zuen; hala, UCI zena bi elkartetan banatu zen: profesionalak biltzen dituen Fédération Internationale du Cyclisme Professionnel (Europako 10 herrialde biltzen dituena) eta Fédération Internationale Amateur de Cyclisme (munduan zehar 100 elkarte kide baino gehiago dituena).